رسانه مدیاتی – شیوع ویروس کرونا باعث کاهش تجارت بینالمللی در کشورها شده است. اثرات کرونا بر قیمت دلار باعث افزایش قیمت آن در بازار شده است.
در زمان ابتدای شیوع ویروس کرونا در کشور چین بحران شدیدی در صنعت حمل و نقل ایجاد شد که تاثیر زیادی بر اقتصاد کشور چین گذاشت. در ابتدا ویروس کرونا باعث شد حجم حملونقل به چین حدود ۳۰ درصد کمتر شود و پروازهای بینالمللی متوقف شود. در این راستا کشورهایی مانند آمریکا، کانادا، فرانسه، قطر، بریتانیا ،هند، نیوزیلند، کره جنوبی و… پروازهای خود را به چین متوقف کردند.
ویروس کرونا باعث کاهش تولیدات و به دنبال آن کاهش صادرات در چین شد. برخی شرکتهای بزرگ بینالمللی مانند اپل، گوگل، خودروسازی تسلا، دیزنی، مایکروسافت و آمازون فعالیت خود را در آن کشور متوقف کردند. در این شرایط زمانی که کارخانههای چینی تعطیل شدند دیگر نیازی به خرید مواد اولیه مانند نفت، فولاد، مس ، سنگآهن، و… نداشتند. این مسئله نیز آسیب به اقتصاد جهان را نشان می دهد.
مشکلات اقتصادی ناشی از ویروس کرونا به سایر کشورها نیز راه پیدا کرد و تاثیرات زیادی بر قیمت طلا و دلار به جا گذاشت. قیمت نفت از ۱۷ ژانویه با کاهش ۱۵ درصدی روبهرو شد. اما پس از مدتی روند افزایشی پیدا کرد و هر روز رکورد جدیدی را به ثبت رساند. از زمان شیوع ویروس کرونا بازار مالی ناامنی ایجاد شد. معاملهگران نیز معتقدند فقط بازار طلای جهانی امنیت کافی را دارد. به نظر میرسد به دلیل فرار معاملهگران از بازار پرریسک روزهای کرونایی، بیشتر شدن تقاضا برای خرید داراییهای امن مانند انس باشد که این مسئله میتواند یکی از تاثیرات روانی کرونا بر قیمت طلا باشد.
شیوع ویروس کرونا تاثیر زیادی بر بازار بورس ایران نیز داشته است. کشورهایی که ساختارهای اقتصادی آنها به صادرات بستگی دارد آسیب بیشتری از شیوع ویروس کرونا دیدند. طبق آماری که مدتی قبل منتشر شده است مبادلات ایران و چین نسبت به یک سال قبل با کاهش ۳۵ درصدی روبهرو شده است.
در حال حاضر نیز حدود ۲۵ درصد صادرات و واردات ایران با کشور چین انجام میشود. این مقدار تا حدی نیست که باعث ایجاد نگرانی از مبادلات آینده شود. اما تاثیر کرونا بر بازار بورس ایران به صورتی بوده است که به دلیل کاهش ارزش نفت، قیمت نمادهای پتروشیمی نیز کاهش پیدا کرد. شرکتهای فلزی در بورس تهران رشد نداشتند و نمادهایی مانند فلزات اساسی، پتروشیمیها، کانههای فلزی ؛ بیشتر در محدودیت قرار گرفته اند.
اثرات کرونا بر قیمت دلار باعث افزایش قیمت آن در بازار شده است. به گفته صرافیهای ایرانی زمانی که نرخ یوان چین بیشتر میشود، نرخ درهم نیز بیشتر میشود. در نتیجه قیمت دلار نیز در بازار ایران بیشتر میشود.
در این شرایط که تراز تجاری وجود ندارد، این مشکل مقطعی است. در صورتی که بانک مرکزی ذخیره ارز کافی داشته باشد میتواند به کمک آنها از افزایش بیش از حد قیمت ارز جلوگیری کند. متاسفانه در سالهای اخیر به دلیل سیاستها و اقدامات دولت به دلیل ارتباط با تخصیص ارز ترجیحی، برداشتهای زیاد از صندوق توسعه ملی و… صیانت کافی از ذخایر ارزی کشور انجام نشده است و بانک مرکزی برای مدیریت این شرایط و هموار کردن نرخ تا شرایط طبیعی باعث محدودیت شدید منابع شد.
برای اینکه بتوانید شرایط اقتصادی کشور و به دنبال آن وضعیت بازار ارز را برآورد کنیم ابتدا بای روند صادرات غیرنفتی را بررسی کنیم. طبق نمودارهایی که از نرخ رشد صادرات غیرنفتی و واردات به دست آمده است میتوان متوجه شد که کاهش زیادی از ابتدای سال ۹۹ داشته است. این در حالی است که واردات با توجه به اینکه شامل واردات غیر رسمی نمیشود و برآورد کمی دارد متناسب با صادرات کاهش پیدا نکرده است. این مسئله نشان میدهد که تراز تجاری منفی نشاندهنده کمبود حواله ارز است و باعث ایجاد فشار مضاعف در جهت افزایش نرخ ارز میشود.
علاوه بر این موارد نیز دسترسی نداشتن به منابع ارزی کشور در کشورهای مقصد صادرات مانند کره جنوبی، ژاپن، عراق و… نیز باعث شد تا قدرت مداخله بانک مرکزی در بازار حواله ارز و تامین ارز کالاهای اساسی کمتر شود و نتواند از این منابع برای کنترل ارز در بازار حواله استفاده کند.
به دلیل این مشکل و کاهش قدرت مداخله بانک مرکزی از طرف فعالان بخش واقعی مانند صادرکنندگان، به منظور بازگشت ارز به دست آمده از صادرات به آنها انگیزه منفی داد. در حالت کلی میتوان گفت که شیوع ویروس کرونا باعث کاهش پیدا کردن صادرات نفتی و غیرنفتی در کشور شد، به دلیل کاهش تقاضا نیز قیمت فلزات، محصولات پتروشیمی، فراوردههای نفتی به همراه محدودیت منابع ارزی بانک مرکزی، باعث شد تا نرخ ارز از اسفندماه ۱۳۹۸ با شتاب بیشتری رشد کند و به قیمتهای نجومی برسد.
