توسعه پایدار انرژی‌های تجدیدپذیر: دو رکن اساسی برای پیشرفت کشور
به گزارش مدیاتی:امروزه، انرژی‌های تجدیدپذیر به عنوان یکی از مهم‌ترین منابع انرژی در جهان شناخته می‌شوند و نقش کلیدی در تأمین انرژی پایدار و کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی ایفا می‌کنند. توسعه این منابع نه تنها به حفظ محیط زیست کمک می‌کند، بلکه می‌تواند به رشد اقتصادی و ایجاد فرصت‌های شغلی نیز منجر شود. در کشور ما نیز با توجه به پتانسیل بالای انرژی‌های تجدیدپذیر، توسعه این بخش از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. برای دستیابی به توسعه پایدار انرژی‌های تجدیدپذیر، رعایت دو اصل اساسی ضروری است:
سرمایه‌گذاری و حمایت:
توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر نیازمند سرمایه‌گذاری‌های عظیم در زیرساخت‌ها، فناوری‌ها و تحقیقات است. دولت و بخش خصوصی باید با همکاری و هماهنگی، منابع مالی لازم را برای احداث نیروگاه‌های تجدیدپذیر، توسعه شبکه‌های انتقال برق و انجام تحقیقات علمی در این زمینه تأمین کنند. علاوه بر این، ارائه تسهیلات و مشوق‌های مالی، مانند وام‌های کم‌بهره، معافیت‌های مالیاتی و تضمین خرید برق، می‌تواند بخش خصوصی را به سرمایه‌گذاری در این حوزه ترغیب کند. حمایت‌های قانونی و regulatory نیز از جمله موارد حیاتی است که می‌تواند به توسعه پایدار انرژی‌های تجدیدپذیر کمک کند.
توسعه فناوری و آموزش:
فناوری‌های انرژی‌های تجدیدپذیر به سرعت در حال پیشرفت هستند و برای بهره‌برداری بهینه از این منابع، لازم است که دانش و فناوری‌های روز دنیا را در کشور بومی‌سازی کنیم. این امر نیازمند سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه، آموزش نیروی متخصص و ایجاد مراکز علمی و پژوهشی در این زمینه است. علاوه بر این، همکاری با کشورهای پیشرو در زمینه انرژی‌های تجدیدپذیر و تبادل دانش و فناوری می‌تواند به تسریع روند توسعه این بخش در کشور کمک کند.
با رعایت این دو اصل اساسی، می‌توانیم شاهد توسعه پایدار انرژی‌های تجدیدپذیر در کشور باشیم و از مزایای آن در زمینه‌های مختلف بهره‌مند شویم. این امر نه تنها به تأمین انرژی پایدار برای نسل‌های آینده کمک می‌کند، بلکه می‌تواند به بهبود شرایط اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی کشور نیز منجر شود.
توسعه‌ی انرژی‌های تجدیدپذیر، به ویژه انرژی‌های خورشیدی و بادی، به عنوان راهکاری کلیدی برای تأمین انرژی پایدار و کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی، در کانون توجه دولت و متخصصان قرار گرفته است. با این حال، دستیابی به توسعه‌ای پایدار در این حوزه، مستلزم رعایت دو اصل اساسی است که در این نوشتار به آن‌ها می‌پردازیم.
سید محمدمهدی نوربخش، دبیر ستاد توسعه اقتصاد دانش‌بنیان آب، انرژی و محیط‌زیست معاونت علمی ریاست‌جمهوری، با اشاره به عزم دولت برای توسعه‌ی انرژی‌های تجدیدپذیر، بر ضرورت رعایت استانداردهای معتبر ملی و بین‌المللی و ایجاد آزمایشگاه‌های مرجع و اکرودیته تأکید کرده است. به گفته‌ی وی، ایجاد این آزمایشگاه‌ها و استقرار فرآیندهای کنترل کیفیت، تضمین‌کننده‌ی سرمایه‌گذاری دولت و بخش خصوصی و حداکثر انتفاع از این زیرساخت‌ها برای توسعه‌ی انرژی‌های پاک در کشور خواهد بود.
این مقام مسئول، با اشاره به ضرورت توسعه‌ی تولید انرژی در کنار مدیریت مصرف و بهینه‌سازی، بیان کرده است که نبود توازن میان تولید و مصرف انرژی در کشور و از سوی دیگر، اهمیت توسعه‌ی بهره‌برداری از انرژی‌های پاک، موجب شده تا رشد سریع انرژی‌های تجدیدپذیر در دستور کار دولت قرار گیرد. مصوبات اخیر هیأت وزیران برای ایجاد ۳۰ هزار مگاوات انرژی خورشیدی و بادی طی یک بازه زمانی دو تا سه ساله در کشور و صدور بخشنامه‌های متعدد برای ایجاد جذابیت در سرمایه‌گذاری این حوزه، گواه این مدعاست.
با این وجود، نوربخش هشدار می‌دهد که این توسعه‌ی شتابان، در صورت بی‌توجهی به نکات کلیدی، می‌تواند به جای فرصتی برای رونق تولید و اشتغال، به سرباری برای مشکلات کشور تبدیل شود. وی تأکید می‌کند که از آنجا که عمده تجهیزات مورد نیاز احداث نیروگاه‌های تجدیدپذیر در حال حاضر از خارج از کشور تأمین می‌شود، کنترل کیفیت و رعایت استانداردهای ملی و بین‌المللی از ضرورت‌های انکارناپذیر توسعه‌ی انرژی تجدیدپذیر در کشور است.
به گفته‌ی دبیر ستاد توسعه اقتصاد دانش‌بنیان آب، انرژی و محیط‌زیست، استانداردهای بین‌المللی مانند IEC ،UL و ISO، طیف وسیعی از موضوعات از جمله کنترل عملکرد و کیفیت، مقاومت محیطی، ایمنی، زیست‌محیطی و نصب و راه‌اندازی را شامل می‌شود و چکیده‌ی تجارب کشورهای پیشرو در این زمینه است. عدول از این استانداردها می‌تواند کشور را به انباری از پنل‌های خورشیدی با راندمان پایین، با طول عمر کم یا بلااستفاده تبدیل کند.
نوربخش با بیان اینکه در حال حاضر اقدامات اولیه برای ایجاد آزمایشگاه‌های مرجع و اکرودیته انرژی‌های تجدیدپذیر در پژوهشگاه نیرو و به صورت محدود توسط بخش خصوصی آغاز شده است، تصریح می‌کند که ایجاد این آزمایشگاه‌ها از ورود محصولات نامرغوب جلوگیری کرده و موجب افزایش اعتماد مصرف‌کنندگان، کاهش هزینه‌های نگهداری و افزایش طول عمر تجهیزات خواهد شد.
علاوه بر این، دبیر ستاد توسعه اقتصاد دانش‌بنیان آب، انرژی و محیط‌زیست، با اشاره به ضرورت تدوین نقشه راه و برنامه راهبردی و عملیاتی جامع گذار انرژی کشور، خاطرنشان می‌کند که در چنین سندی، در کنار تاکید بر رسیدن به اهداف سه‌گانه پایداری زیست‌محیطی، امنیت انرژی و مقرون‌به‌صرفه بودن انرژی، راه‌حل‌هایی از قبیل بهینه‌سازی مصرف انرژی، بهره‌مندی از انرژی‌های تجدیدپذیر، استفاده بیشتر از برق در صنعت، حمل‌ونقل و ساختمان، روش‌های جذب و کاهش کربن و همچنین تنوع‌بخشی در منابع جدید انرژی پاک مانند هیدروژن مدنظر قرار می‌گیرد.
به طور خلاصه، توسعه‌ی پایدار انرژی‌های تجدیدپذیر در ایران، نیازمند توجه به دو اصل اساسی است:
رعایت استانداردهای معتبر و ایجاد آزمایشگاه‌های مرجع: این امر تضمین‌کننده‌ی کیفیت تجهیزات و افزایش اعتماد سرمایه‌گذاران و مصرف‌کنندگان خواهد بود.
تدوین نقشه راه جامع و برنامه‌ریزی راهبردی: این امر مسیر توسعه را مشخص کرده و امکان مدیریت مؤثر چالش‌ها و فرصت‌ها را فراهم می‌کند.
با رعایت این دو اصل، می‌توان شاهد توسعه‌ای پایدار و مؤثر در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر در کشور بود و از مزایای آن در زمینه‌های مختلف اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی بهره‌مند شد.
