به گزارش مدیاتی:کشفی که تاریخ مریخ را بازنویسی میکند! دانشمندان با بررسی یک شهاب سنگ مریخی باستانی موفق شدند زمان آخرین جریان آب در سطح سیاره سرخ را مشخص کنند. این یافته منحصر به فرد که در جدیدترین مطالعات آزمایشگاه های پیشرفته به دست آمده، پنجره ای جدید به گذشته مریخ گشوده است.
کشفی تاریخی: شهابسنگ مریخی زمان خشک شدن آخرین رودخانههای این سیاره را مشخص کرد
آیا سیاره مریخ در گذشتههای دور میزبان آب مایع بوده است؟ دانشمندان با انجام تحقیقات دقیق بر روی قطعهای از سنگهای مریخی که به سطح زمین راه یافته است، موفق شدهاند تا آخرین بازه زمانی عبور آب از میان ساختارهای صخرهای این سیاره سرخ را با دقتی بینظیر مشخص نمایند. نتایج این پژوهشها نشان میدهد که این رویداد مهم تنها حدود ۷۴۲ میلیون سال پیش رخ داده است. این کشف شگفتانگیز، که از طریق مطالعه یک شهاب سنگ مریخی به دست آمده، دیدگاه ما نسبت به سیاره همسایه را تغییر داده و آشکار میسازد که مریخ به مدت طولانیتری از آنچه قبلاً تصور میشد، آب مایع را در خود حفظ کرده است.
به گزارش خبرگزاری ایسنا، این شهاب سنگ که با نام لافایت شناخته میشود، حاوی مواد معدنی خاصی است که تنها در اثر تعامل با آب مایع شکل گرفتهاند. این ویژگی، سرنخی ارزشمند به شمار میرود که نشان میدهد مریخ همواره آن سیاره خشک و بیابانی که امروزه مشاهده میکنیم، نبوده است. این مواد معدنی آبساز، داستانی از فعالیتهای هیدرولوژیکی مختصر اما قابل توجه در دوره آمازونی مریخ را بازگو میکنند. دوره آمازونی، بازهای زمانی است که بیشتر دانشمندان بر این باور بودند که سیاره سرخ، سرد، خشک و تا حد زیادی غیرقابل سکونت بوده است. اکنون، تحقیقات نوین چگونگی تعیین دقیق زمان تماس این شهاب سنگ با آب را توسط محققان شرح میدهد.
خانم ماریسا ترمبلی (Marissa Tremblay)، نویسنده اصلی این پژوهش از دانشگاه پردو، در بیانیهای اظهار داشتند: «تاریخگذاری دقیق این مواد معدنی میتواند اطلاعات ارزشمندی را در مورد زمان وجود آب مایع در سطح مریخ یا در نزدیکی آن در گذشته زمینشناسی این سیاره در اختیار ما قرار دهد.»
تصور بر این بود که دوره اخیر زمینشناسی مریخ، یعنی دوره آمازونی که از حدود ۲.۹ میلیارد سال پیش تا به امروز را شامل میشود، با فعالیتهای آبی بسیار محدود مشخص میگردد. با این حال، شواهد جدید حاکی از آن است که اگرچه سطح مریخ برای میلیاردها سال عمدتاً خشک بوده است، اما احتمالاً در دورههای اخیر، حبابهایی از آب مایع در زیر سطح آن وجود داشته است که فراوانی آنها بیش از تصورات قبلی بوده است.
شهاب سنگ لافایت، یک قطعه کوچک با وزن تقریبی ۰.۸ کیلوگرم، عضوی از گروه نخلیتها (nakhlites) محسوب میشود. نخلیتها، سنگهای مریخی هستند که در پی یک برخورد فضایی در حدود ۱۱ میلیون سال پیش از سطح مریخ به بیرون پرتاب شده و در نهایت به سطح زمین رسیدهاند. ویژگی منحصر به فرد شهاب سنگ لافایت، وجود رگههای قهوهای مایل به قرمز به نام «ایدینگسایت» (iddingsite) است که از میان کریستالهای الیوین موجود در آن عبور میکنند. این مواد معدنی حاوی پتاسیم هستند و تنها در نتیجه واکنش با آب مایع تشکیل میشوند.
به منظور تعیین دقیق سن این کانیهای تشکیل شده در اثر تعامل با آب، محققان از یک تکنیک پیچیده تاریخیابی رادیومتری به نام ژئوشیمی آرگون-آرگون (
40
Ar/
39
Ar) استفاده کردند. در این روش، گروه پژوهشگران با دقت نمونههای کوچکی را از شهاب سنگ استخراج کرده و پس از قرار دادن آنها در کپسولهای شیشهای مهر و موم شده، آنها را تحت بمباران نوترونی قرار دادند. با اندازهگیری نسبت ایزوتوپهای مختلف آرگون آزاد شده در هنگام گرم کردن نمونهها، آنها مشخص کردند که مواد معدنی آبساز حدود ۷۴۲ میلیون سال پیش متبلور شدهاند. لازم به ذکر است که این تخمین دارای حاشیه خطای حدود ۱۵ میلیون سال است.
این تاریخ جدید، به مراتب دقیقتر از تخمینهای قبلی است که بازهای بین ۶۷۰ میلیون سال پیش تا زمان حال را در بر میگرفت. همچنین، این یافتهها نشان میدهد که سنگ آذرین اولیه تشکیلدهنده این شهاب سنگ حدود ۱.۳ میلیارد سال پیش شکل گرفته و سپس، تقریباً ۵۸۰ میلیون سال بعد، آب مایع از میان آن عبور کرده و منجر به تشکیل مواد معدنی ایدینگسایت شده است.
خانم ترمبلی توضیح میدهند که چندین رویداد احتمالی، از جمله برخوردی که شهاب سنگ لافایت را از سطح مریخ جدا کرده، سفر ۱۱ میلیون ساله آن در فضا، یا گرمای ناشی از ورود آن به جو زمین، میتوانسته است به طور بالقوه سن آن را تغییر دهد. با این حال، محققان با انجام آزمایشهای دقیق موفق شدند تأیید کنند که هیچ یک از این فرآیندها تأثیر قابل توجهی بر سن تغییرات مربوط به آب در این شهاب سنگ نداشته است.
این یافتههای جدید با دانش کنونی ما در مورد تاریخچه فعالیتهای آتشفشانی در مریخ همخوانی دارد. اگرچه فعالیتهای آتشفشانی عمده در دوره آمازون کاهش یافته بود، اما این سیاره فورانهای دورهای را در مناطقی مانند تارسیس و الیزیوم تجربه کرده است.
این بازنگری در جدول زمانی زمینشناسی مریخ، دانشمندان را بر آن میدارد تا پتانسیل وجود حیات میکروبی در این سیاره را مورد ارزیابی مجدد قرار دهند.
اگرچه فعالیت آب به احتمال زیاد به صورت دورهای و کوتاه مدت رخ داده است، اما وقوع آن امری غیرعادی نبوده است. این الگوی فعالیتهای آبی موضعی و گهگاهی ممکن است بارها و بارها در طول تاریخ اخیر مریخ، بخشهای قابل سکونت موقتی را ایجاد کرده باشد. این شرایط به طور بالقوه میتوانسته امکان بقای حیات در بخشهای مجزا را برای مدتهای طولانی پس از غیرقابل سکونت شدن سطح کلی سیاره فراهم آورد.
روش تاریخیابی مورد استفاده در این پژوهش، اکنون به عنوان یک ابزار قابل اعتماد برای ردیابی فعالیتهای آبی در سراسر منظومه شمسی ما مطرح شده است. این اطلاعات از اهمیت بسزایی برخوردار است، زیرا ما به جستجوی زیستگاههای بالقوه برای حیات در فراسوی کره زمین ادامه میدهیم.
