به گزارش مدیاتی:پردازنده یا همان CPU قلب تپنده هر کامپیوتر است و سلامت آن تأثیر مستقیمی بر عملکرد کل سیستم دارد. اگر می‌خواهید سیستم شما سال‌ها بدون افت سرعت و مشکل کار کند، در این مطلب با ۵ راهکار ساده و کاربردی برای افزایش طول عمر CPU آشنا خواهید شد.
۵ راز مهم برای افزایش طول عمر و بهبود عملکرد CPU کامپیوتر شما! آیا پردازنده شما به مراقبت نیاز دارد
پردازنده (CPU) یا همان واحد پردازش مرکزی، مغز متفکر هر کامپیوتری است. از اجرای شخصیت‌های درون بازی (NPCها) و محاسبات فیزیکی گرفته تا مدیریت هم‌زمان ده‌ها تب در مرورگر و جمع‌آوری پیام‌های شبکه‌های اجتماعی، هیچ کاری بدون قدرت محاسباتی CPU انجام نمی‌شود.
خبر خوب این است که پردازنده‌ها معمولاً عمر طولانی دارند و قبل از اینکه از کار بیفتند، به دلیل قدیمی شدن و کمبود توانایی، جایگزین می‌شوند. با این حال، نباید CPU را به حال خود رها کنید. مراقبت و نگهداری صحیح از پردازنده نه تنها طول عمر آن را افزایش می‌دهد، بلکه عملکرد کلی سیستم شما را نیز بهبود می‌بخشد.
چرا باید از CPU مراقبت کنیم
حتی اگر پردازنده شما احتمالاً از نظر فنی خراب نشود، دلایل محکمی برای اطمینان از طول عمر حداکثری آن وجود دارد. به عنوان مثال، یک CPU که برای اجرای ویندوز ۱۱ قدیمی شده است، می‌تواند سال‌ها در سیستم‌عامل‌های سبک‌تری مانند لینوکس، عملکرد فوق‌العاده‌ای داشته باشد. نگهداری CPU در بهترین شرایط بسیار آسان است و در طول یک سال شاید فقط چند ساعت از وقت شما را بگیرد.
در اینجا، ۵ راهکار کلیدی برای تضمین عملکرد بی‌نقص CPU شما در طول عمر طبیعی‌اش و حتی فراتر از آن آورده شده است:
۱. یک سیستم خنک‌کننده (فن) مناسب تهیه کنید
دشمن اصلی CPU، گرما است. اگر پردازنده شما به درستی خنک نشود، فن یا همان خنک‌کننده مقصر اصلی است. یک CPU تحت فشار می‌تواند به دمای خطرناک ۸۰ درجه سانتی‌گراد و بالاتر برسد.
مشکل خنک‌کننده‌های پیش‌فرض: خنک‌کننده‌هایی که همراه با CPU عرضه می‌شوند (فن‌های استوک)، اغلب برای تحمل دمای بالا در استفاده سنگین، کافی نیستند. در بهترین حالت، داغ شدن بیش از حد باعث «کاهش سرعت حرارتی» (Thermal Throttling) می‌شود که عملکرد سیستم شما را به شدت پایین می‌آورد. در بدترین حالت، دماهای بسیار بالا ممکن است آسیب دائمی به CPU وارد کنند.
راهکارها
خنک‌کننده بادی (CPU Tower Cooler): یک راه‌حل قابل اعتماد و مقرون‌به‌صرفه است. این مدل‌ها از لوله‌های حرارتی مسی برای انتقال گرما به یک هیت‌سینک (گرماگیر) و سپس دفع گرما توسط فن استفاده می‌کنند. برای عملکرد بهتر، توصیه می‌شود از دو فن روی هیت‌سینک استفاده کنید (یکی برای دمیدن و دیگری برای مکش هوا).
خنک‌کننده مایع (Liquid Cooling Kit): برای کاربرانی که CPU را تحت بارهای سنگین و مداوم قرار می‌دهند (مانند گیمرهای حرفه‌ای یا رندرینگ)، بهترین گزینه است. البته، این کیت‌ها گران‌تر بوده و نصب پیچیده‌تری دارند.
۲. مراقب دماهای بالا باشید و آن‌ها را نظارت کنید
حتی با نصب بهترین فن‌ها، کار تمام نیست. شما باید به طور مرتب دمای CPU خود را چک کنید، مخصوصاً زمانی که سیستم زیر فشار است. رسیدن به دمای ۸۰ درجه هنگام اجرای یک بازی سنگین طبیعی است، اما این دما نباید برای مدت طولانی حفظ شود یا فراتر رود.
نکات مهم
حداکثر دمای مجاز (Tj. Max): حداکثر دمای اتصال حرارتی (Thermal Junction Maximum) پردازنده خود را در وب‌سایت سازنده چک کنید. رسیدن به این دما یا نزدیک شدن به آن، زنگ خطر است.
ابزارهای نظارت: استفاده از نرم‌افزارهایی مانند CoreTemp آسان‌ترین و رایگان‌ترین راه برای بررسی دمای لحظه‌ای هر هسته از CPU و مشاهده Tj. Max است.
تست استرس: با اجرای یک آزمون استرس (PC stress test) توسط نرم‌افزارهایی مانند UserBenchmark، می‌توانید دمای عملیاتی معمول پردازنده در حداکثر فشار را به دست آورید.
اگر دماها به طور مداوم بالا هستند، زمان آن رسیده که خنک‌کننده خود را ارتقا دهید، بار روی CPU را کاهش دهید، یا کیس کامپیوتر را به محلی با جریان هوای بهتر منتقل کنید.
۳. خمیر حرارتی (Thermal Paste) را به طور منظم تعویض کنید
خمیر حرارتی آن ماده خمیری شکلی (معمولاً خاکستری) است که بین سطح CPU و هیت‌سینک قرار می‌گیرد و نقش واسطه انتقال حرارت را ایفا می‌کند. متأسفانه، خمیر حرارتی یک راه‌حل دائمی نیست و به مرور زمان خشک شده و خاصیت خود را از دست می‌دهد.
زمان تعویض: اگرچه نظرات متفاوت است، اما بهتر است حداقل هر شش ماه تا یک سال یک بار، هم‌زمان با گردگیری کیس، خمیر حرارتی را نیز تعویض کنید.
روش تعویض
خمیر قدیمی را با دستمال کاغذی به آرامی از روی سطح CPU و فن پاک کنید.
برای پاک کردن باقی‌مانده‌ها، از الکل ایزوپروپیل و گوش‌پاک‌کن استفاده کنید.
فقط از خمیر حرارتی تازه و غیرمنقضی استفاده کنید و هرگز آن را روی پین‌های پردازنده نریزید.
۴. در اورکلاک کردن (Overclock) احتیاط کنید
اورکلاک به معنی افزایش فرکانس کاری CPU بیش از تنظیمات کارخانه‌ای است تا عملکرد بالاتری داشته باشید. اگرچه امروزه اورکلاک کردن آسان‌تر شده، اما می‌تواند طول عمر CPU را کاهش دهد و حتی به آن آسیب برساند.
قوانین اورکلاک
خنک‌سازی بی‌نقص: اگر تصمیم به اورکلاک دارید، داشتن یک سیستم خنک‌کننده عالی و جریان هوای بی‌نقص در کیس، یک الزام است، نه صرفاً یک توصیه.
نظارت مداوم: سیستم اورکلاک‌شده نیاز به نظارت دمایی مکرر دارد.
استراحت دهید: در طول جلسات طولانی بازی یا کار سنگین، هر چند ساعت یک بار به CPU خود استراحت دهید؛ نرم‌افزارها را ببندید تا پردازنده در حالت بی‌کاری فرصت خنک شدن پیدا کند.
۵. از کامپیوتر در برابر نوسانات برق محافظت کنید
الکتریسیته ساکن و نوسانات برق، تهدیدهای خاموش برای قطعات الکترونیکی حساس کامپیوتر، به‌ویژه CPU هستند.
راهکارهای حفاظتی
تخلیه بار الکتریکی (Grounding): همیشه قبل از دست زدن به قطعات داخلی، بدن خود را با دست زدن به یک سطح فلزی متصل به زمین، تخلیه بار الکتریکی کنید.
محافظ برق (Surge Protector): هرگز کامپیوتر خود را مستقیماً به پریز برق وصل نکنید. خرید یک محافظ برق با کیفیت، بسیار ارزان‌تر از جایگزینی یک سیستم گران‌قیمت آسیب‌دیده بر اثر قطع یا نوسان برق است.
UPS (منبع تغذیه بدون وقفه): اگر بودجه کافی دارید، یک UPS تهیه کنید. این دستگاه با داشتن باتری پشتیبان، پس از قطع برق، زمان کافی را برای خاموش کردن ایمن سیستم به شما می‌دهد و معمولاً شامل محافظت در برابر نوسانات برق نیز هست.
با رعایت این پنج نکته ساده، می‌توانید مطمئن باشید که پردازنده مرکزی سیستم شما برای سال‌ها با حداکثر توان خود کار خواهد کرد.
